Fiat Uno na ruim 30 jaar eindelijk met pensioen

Een echte klassieker van Fiat is toch ook echt wel de Uno. De zeer modern vormgegeven succesvolle hatchback uit 1983, zorgde ervoor dat Fiat reeds geboekte successen als de 127 en 850 gewoon kon worden voortgezet. Onder de deskundige leiding van wijlen Vittorio Ghidella werd er begin jaren ’80, na een periode van grote crisis, koortsachtig gezocht naar een ideaal nieuw model dat voor de kolos Fiat een nieuw tijdperk moest inluiden. Moderne lijnen van Giugiaro en de krachtige naam ‘Uno’, zorgden er onder ander voor dat dit doel werd bereikt. Het eerste totaal nieuwe model na de al even revolutionaire Panda, werd niet voor niets op Cape Canaveral gepresenteerd (foto onder). Fiat’s intenties om een internationale taal te spreken -zoals het vandaag de dag ternauwernood doet- waren overduidelijk en de concurrent had het daardoor zwaar. Ook al zijn wij de Uno misschien grotendeels alweer vergeten omdat na 10 jaar al op al even succesvolle wijze besloten werd om het ’trucje’ te herhalen onder de naam Punto. Vanuit Betim leeft het model tot op heden voort in de autominnende harten van de Brazilianen onder de naam Mille (foto onder). Maar zelfs aan de beste sprookjes komt een eind…

In januari 1983 lanceert Fiat de Uno en verkoopt ‘m vanaf de eerste dag als drie- en als vijfdeurs. Een concept dat later ook met de Punto werd voortgezet, omdat de vraag naar vijfdeurs modellen sinds de jaren ’80 flink is toegenomen. De types Uno in de folder zijn eerst alleen de 45, 55 en 70 in de uitvoeringen S en ES (‘Energy Saving’). De getallen achter de typeaanduiding staan voor het aantal pk’s uit een 0.9 liter, 1.1 en 1.3 benzinemotor, waar al snel een 1.3 diesel van 45 pk aan werd toegevoegd. De ophanging achter was semi onafhankelijk geveerd, terwijl de voorwielen waren voorzien van MacPherson opzet. De Uno heeft schijfremmen voor en trommelremmen achter.

De Uno valt direct in de smaak met z’n typische vooruitstrevende Italiaanse ontwerp, ruim interieur en zuinige motoren. Dat zorgt voor het behalen van titel Auto van het jaar in 1984. In datzelfde jaar komt ook de Uno SX op de markt, een extra luxe versie op basis van de 70S. In 1985 worden ook de motoren meer toekomstbestendig en zien we de veelgeprezen sterke 1000 cc Fire van 45 pk debuteren voor de gelijknamige versie. De Uno 55 is voortaan de Uno 60 omdat de uitrusting met dubbele carburateurs voor een toename tot 58 pk zorgt. De uitvoering ES komt te vervallen en wordt vervangen door de SL. Het oorspronkelijke ontwerp van Giugiaro moest aanvankelijk direct in een Lancia verwerkt worden, maar uiteindelijk kreeg Fiat voorrang. Gian Mario Rossignolo had als Fiat-baas eind jaren ’70 namelijk de opdracht gegeven om alvast een opvolger te ontwerpen voor de A112. Later gebeurde dat alsnog toen het project ‘Lancia Uno’ werd omgebogen tot Autobianchi/Lancia Y(1o).

Liefhebbers van snelheid kunnen in ’85 ook hun hart ophalen, als Fiat (met medewerking van Abarth) de verrassende Uno Turbo I.E. lanceert met een 1301 cc van 105 pk, schijfremmen rondom en ‘Antiskid’, een soort ABS. Het kleine kanon gaat naar de 100 in 8 seconden en heeft een top van rond de 200 km per uur. De elektronische injectie is afgeleid van die van de X1/9 een watergekoelde intercooler turbo. Ook arriveert de eerste turbodiesel, een 1367 cc met 70 pk. Intussen komen uit Brazilië de eerste versies uit Betim. Veel goedkopere auto’s met onderhuidse techniek dat nog van de 128 afstamt. De Uno CS en de ‘ongelukkige’ Duna, zijn in Europa echter alles behalve een succes. De Uno is dat verder wel en passeert in ’85 al de 1 miljoen exemplaren. In het buitenland is ook nog een tijdje de 60 D verkrijgbaar. Een 1700 diesel uit de Fiat Ritmo, die in Italië pas op de tweede serie in 1988 op de markt komt. In Duitsland is tevens de 75 i.e. verkrijgbaar met 1500 injectiemotor uit de Ritmo en katalysator (hierdoor met 75 i.p.v. 85 pk).

In 1988 rolt met de tweede serie alweer de drie miljoenste van de band in Mirafiori. Deze werd in Frankfurt gepresenteerd en is te herkennen aan een modernere vormgeving die even ervoor al debuteerde op de C-segment Tipo en later ook de Tempra en de Croma s2. De Uno werd vanwege z’n succes tevens ook in de grote fabriek van Rivalta gebouwd middels een nieuwe generatie robots en was verkrijgbaar in maar liefst 15 tinten, waarvan 5 metallic lakkleuren. In deze gouden tijden rollen er minimaal 450.000 Uno’s op jaarbasis van de band. Vanaf ’88 zien we ook extra versies debuteren zoals de Uno Sting, versies die een commercieel tussenmodel vormen tussen bijvoorbeeld een standaard Uno en de S. Naast de Uno 60, is er ook de 70 i.e. (72 pk) en de Turbo krijgt voortaan 118 pk. Op basis van de 60 S volgt er zelfs nog de Selecta. Een automaat met Continu Variabele Transmissie (CVT).

De Fiat Mille (Uno) in productie in Brazilië, vroeger en nu.

Uiteindelijk namen Italië en de rest van Europa in 1995 definitief afscheid van de Uno. Een auto die van succesvol in eigen land in rap tempo afzakte naar de status van inferieur model met een matige kwaliteit. De Punto was dus hard nodig en moest de reputatie van Fiat op eigen bodem redden. Dat gebeurde zelfs middels de bouw van een splinternieuwe fabriek in Melfi (SATA). De Punto deed vervolgens de Uno snel vergeten. Het Punto-tijdperk zou zelfs 20 jaar voortduren. Onlangs kondigde Fiat echter aan dat ook hier vroeg of laat een eind aan zal komen, wanneer het 500-gamma in 2015 zal worden uitgebreid met een vijfdeurs B-segment auto, die vrijwel zeker in Polen van de band zal rollen.

In Brazilië leeft de Uno dus tot eind deze maand gewoon voort als Mille. Een auto waar veel meer Brazilianen nog dan Europeanen mee opgroeiden. Voor de gelegenheid noemt de fabrikant uit Betim de Mille, ‘Grazie Mille’. De Mille is jaren het symbool geweest van Fiat’s definitieve doorbraak op deze markt. Deze ‘final edition’ zal 2000 maal gebouwd worden, voordat de stekker er definitief uitgaat. De vorige generatie Siena neemt eigenlijk het stokje over van de Mille. Inmiddels leeft de naam Uno alweer een tijdje succesvol voort in dit land. Dit model is volledig in Brazilië ontwikkeld en deelt veel met de nieuwe Europese Panda.

[nggallery id=1016]