Fiat 18 BL na bijna 100 jaar teruggevonden

Er was natuurlijk het bittere verdriet over het verlies van zoveel manschappen, maar er was vast wel ook een gevoel van opluchting over het naderende einde van die verschrikkelijke Grote Oorlog, toen Luitenant Angelo Gigante ver van het front in Campione del Garda geroutineerd in zijn truck stapte. Duizenden koningsgetrouwe troepen bleven dood achter op de bergen enkele honderden kilometers verderop, daar waar de Isonzo-rivier stroomt. Niemand weet echt goed waarom, behalve vanwege het vaderlandslievende plichtsbesef, in veel hoofden nog wel aanwezig toen de opmars begon, maar dat na twaalf murw makende veldslagen vervangen was door een bijna permanente shellshock. Zij die nog leefden voelden die onaangename leegte en vaak een alles verterend schuldgevoel dat ze hun makkers niet redden konden. Het telkens behalen en vaak weer verliezen van een paar vervloekte meters op steile en ijle hoogtes, zonder beschutting en met een beetje pech goed zichtbaar in de witte ijzige sneeuw. Daar offerden ze hun lijf, mannen uit Toscane (meer dan 40.000), mannen van Sicilië (meer dan 65.000), ja uit heel het schiereiland (meer dan 650.000). De waanzin was soms zo groot dat de vijand op de top weleens naar beneden riep, met het wanhopige verzoek om een nogal zinloze aanval niet langer voort te zetten. Caporetto was het meest bloedig denkbare slotstuk, voordat het tij uiteindelijk bij de Piave keerde.

Cruciaal was het snel verplaatsen van ruim 100.000 man aan troepen dat de Oostemrijkse opmars in mei 1916 deed stagneren. Dat kon niet middels de trage en logge Fiat’s die meer aan tractoren deden denken (zoals de 20B), maar dat kon dankzij de veel snellere bekende Fiat 15T en vooral de grotere 18BL (foto’s), waar meer soldaten op konden. Deze laatste werd een symbool voor de vooruitgang en hielp Italië aan een felbevochten overwinning. De 18BL vormde de mobiele ruggengraat van het tegenoffensief en was betrouwbaar. De basis van de Fiat 18 was al sinds 1911 in productie en werd bijvoorbeeld gebruikt voor de realisatie van autobussen (tot 25 passagiers). Na de 18A en de 18M volgde de 18BL. Maar liefst 20.000 Fiat 18 modellen werden uiteindelijk gebouwd en ook het Britse, Franse en Sovjet leger maakten gebruik van deze Italiaanse vrachtwagen. In het Regio Esercito Italiano werden meerdere versies gebruikt zoals de zwaardere 18BLR, 18DC en 18P. Behalve het vervoeren van militairen, wapens en materiaal, werd de 18BL ook gebruikt als rijdend hospitaal, artillerievoertuig, en fotolaboratorium bij verkenningstochten. Hoewel de 18 na de oorlog vervangen werd door de Ceirano 50 CM, deden nog verschillende 18BL exemplaren zelfs dienst in 1940. Ook vandaag de dag zijn nog verschillende exemplaren bewaard gebleven. De Fiat 18(BL) is een van de eerste iconische Fiat’s uit de geschiedenis.

Toch sloeg het noodlot zo ver van het front alsnog toe. Samen met zijn chauffeur kwam luitenant Gigante twee maanden voor het einde van de oorlog om, tijdens een ongeval met de Fiat 18BL. De truck belande op 19 september 1918 in het Garda-meer en nam de inzittenden mee naar de diepte. Het ongeluk kwam erg hard aan voor kameraden en nabestaanden, ondanks dat de oorlog nog altijd actueel was. Een monument herinnert al decennialang aan het ongeval, waarbij de luitenant van de ‘Bombardieri’ (zware artillerie) om het leven kwam samen met zijn chauffeur. Op de bodem van de ‘Benaco’ (zoals Garda ook wel genoemd wordt) bleef de Fiat 18BL van de luitenant 99 jaar uit het zicht en steeds meer bedekt met zand. Tot vandaag vrijwilligers van de lokale reddingsbrigade hun meest recente ontdekking aan de wereld toonden. Er worden in deze diepe Alpenmeren vaker geheimen uit de geschiedenis blootgelegd. Zoals een oude vaartuigen die in verraderlijk noodweer vergingen. Deze Fiat 18BL, waarvan we op de beelden vooral een wiel met acht stalen spaken goed herkennen (foto onder), vertelt een triest verhaal tegen de al even dramatische achtergrond van een van de meest verschrikkelijke oorlogen uit de geschiedenis van de mensheid.

“Met deze Fiat 18BL liep het in de bergen ook al bijna slecht af.”