Een Lancia reed 98 jaar geleden de eerste snelweg op

Autolaghi.

Ok het was zoals zo vaak is beweerd niet exact de eerste snelweg ter wereld, maar wel één van de eerste, zo niet de eerste die echt als een traject te betitelen valt. Bij New York en Berlijn lagen in 1924, toen de koning van Italië de snelweg van Milaan naar het merengebied rond Varese opende, al een vergelijkbaar lang stuk wegdek. Maar de afslagen compleet met tolpoorten waren wel efficiënt en moderner dan wat dan ook te noemen. Het paste naadloos in het nieuwe fascistische tijdperk dat Italië was ingegaan. Het ‘Ventennio’ tijdens het interbellum stond in het teken van de eerste modernisering van een industrieel krachtig Italië. Kortom, alles stond in het teken van de vooruitgang en daar paste het snelwegtraject wat ‘Autolaghi’ wordt genoemd perfect in. In Italië is men trots op dit fenomeen, want zoals zoveel historische feiten op het schiereiland, wordt dit ook jaarlijks door historische autoclubs en verenigingen herdacht. Dat gebeurt in de VS en Duitsland dan weer niet. Nog even en het betreft een eeuwfeest.

A8.

Zo heette het toen nog niet, maar zo staat deze autobaan nu al jaren bekend. Het was een prestigeproject, speciaal voor rijke Milanesen die ook toen al hun buitenhuis hadden rond Varese, Como en Verbania. Italië telde in 1924 rond de 85.000 voertuigen. Zo’n 57.000 personenauto’s, 25.000 vrachtwagens en 2500 autobussen. Een lange rijbaan compleet met afslagen en viaducten, kwam in die tijd ook behoorlijk futuristisch over en controversieel. De trein kende men inmiddels al goed, maar verder moest menig Italiaan het qua vervoersmiddel nog doen met een fiets of paard en wagen. Ingenieur Piero Puricelli was verantwoordelijk voor het project. Deze ingenieur van adel was tevens verantwoordelijk voor de bouw van het voor ons bekende Autodromo di Monza in 1922, het op drie na oudste circuit ter wereld. Hij richtte in 1921 de Società Anonima Autostrade op om dit project in gang te kunnen zetten. Enkel moderne gemotoriseerde voertuigen waren toegestaan op het traject. Het betrof een enkele rijbaan dat vooral gekenmerkt werd door de lange rechte stukken en langgerekte bochten die niet korter waren dan 400 meter. Stijl was deze weg ook al niet met een maximum van 3%. Zeer luxe en comfortabel dus voor de slechts enkele dozijnen voertuigen die er dagelijks overheen reden.

Tol.

Net als vandaag werd er tol betaald bij de zogenaamde ‘caselli’, waarvan sommige tot ver na de tweede wereldoorlog dienst deden. Iemand met een motorfiets betaalde 9 lire, iemand met een voertuig tot 17 pk betaalde 12 lire en iemand met tussen de 17 en 26 pk betaalde 17 lire. Had je nog meer vermogen onder de kap, dan betaalde je 20 lire. Autobussen betaalden afhankelijk van de lengte tussen de 40 en 60 lire. Ging je dezelfde dag heen en terug dan kreeg je 20% korting. Als bestuurder werd je keurig begroet door een tolpoortwachter in uniform. De snelweg opende elke ochtend om 6 uur en ging in de nacht om 1 uur weer dicht.

De koning en ‘Il Duce’.

In een Lancia Trikappa V8 reden de koning van Savoia Vittorio Emanuele III en Puricelli op 21 september 1924 samen de nieuwe weg op tussen een lange erehaag aan militairen door. Gevolgd door een lange rij genodigden werd zo het traject richting de alpenmeren geopend. De koning noemde het een ontzettend comfortabele rit op een wegdek van grindcement dat zo glad en vlak was als parket. Bovenal de afwezigheid van fietsers en voetgangers bejubelede de koning van Italië. Iets wat vandaag de dag nog altijd gezegd zou kunnen worden. Benito Mussolini was de nieuwe leider van Italië en opende op 5 oktober 1925 officieel een tweede traject van de weg terwijl hij onderweg was naar de burgermeester van Legnano, die hij stadsrechten kwam aanbieden. Het tweede traject van 24 km liep van Lainate naar Como en heet vandaag de dag A9. In datzelfde jaar kwam ook het traject Gallarate – Sesto Calende af (vandaag A8/A26) met nog eens 11 km bij het reeds bestaande stuk dat hierboven is beschreven. Zonder risico was het rijden op de weg van meet af aan al niet. Reeds in 1925 vond er een tragisch ongeval plaats waarbij een heel gezin om het leven kwam. Ingenieur Picchio kam met vrouw en kinderen om. Het traject Milano-Varese bestond in de jaren ’20 uit 17 tolpoorten, 35 bruggen en 71 viaducten. Zo’n 4000 arbeiders werkten aan het project waarbij 2 miljoen kuub grond werd verplaatst en met grote Amerikaanse betonmolens 12000 vierkante meter aan grindcement (zo’n 20 cm dik) werd geproduceerd en talloze keerwanden van beton. De weg was maximaal 14 meter breed. Het project kostte zo’n 90 miljoen lire. De weg was berekend op 1000 auto’s per dag, een vermogen wat in 1938 al noodgedwongen moest worden verdubbeld. In die periode werden overigens in heel Italië meerdere snelwegen gerealiseerd.