Is Servische Fiat-fabriek kind van de rekening?
De randen van Stellantis.
Stellantis is een feit en naast de grote strategische voordelen, zullen er naar alle waarschijnlijkheid ook enkele offers gebracht moeten worden op het gebied van capaciteit. Onderwerp van gesprek hierbij zijn voornamelijk de fabriek van Vauxhall/Opel in het Britse Ellesmere Port, en de Fiat-fabriek in het Servische Kragujevac. Beide niet geheel toevallig gelegen aan de randen van de EU. De onzekerheid over de toekomst loopt nu sterk op bij het uitblijven van vervolgplannen voor deze locaties.
Hoop.
Kragujevac hoopt nog altijd op een vervolg na de productiestop van de inmiddels stukken minder rendabele 500L (amper 20.000 eenheden in 2020). Onder FCA-vlag werd er nog met enige regelmaat gesproken over een nieuwe productie. Bijvoorbeeld in de vorm van een compacte Crossover/SUV, die als hybride en wellicht zelfs als volledig elektrisch product van de band moest gaan rollen. Maar nu Stellantis een feit is, heerst er een oorverdovende stilte. Een schril contrast met de plannen voor Tychy, die al helemaal helder zijn.
Vaste waarde onder Fiat.
Een eventueel risico van het voortbestaan van de Servische fabriek, moet tijdens de presentatie van het eerste productieplan van Stellantis deze zomer, al dan niet duidelijker in beeld komen. Fiat’s fabriek vormde in 2012 nog een groots toekomstgericht project. De wederopstanding van een oude samenwerking tussen Italië en Servië (Zastava), dat bruut tot stilstand werd gebracht door een bloedige oorlog op de Balkan. Onder Marchionne werd er gekozen voor de bouw van een nieuwe fabriek dat volgens de modernste standaard zou gaan produceren. Het ging zelfs ten koste van aanvankelijke productieplannen in Turijn. Export tot in de VS beloofde veel goeds voor Fiat Automobili Serbia.
Geen nieuwe input.
De Fiat 500L werd echter al snel sterk afhankelijk van de Italiaanse markt en nieuwe investeringen bleven uit. Diverse strubbelingen met lokale vakbonden hielpen niet mee aan het ondernemingsklimaat in Servië. De pandemie maakte uiteindelijk dat 2020 een regelrecht rampjaar was voor de fabriek. Inmiddels krijgen werknemers zelfs een tijdelijke baan aangeboden in een Stellantis-fabriek in Slowakije (voormalig PSA) om de druk te verlichten. Alle hoop is nu gevestigd op de productie van die al zo vaak beloofde plaatsvervanger van de 500L. Mogelijk op CMP-platform.
De 500L is een zwaar ondergewaardeerde auto. Is er in oost Europa geen markt voor?
Eens, de 500 L is een zwaar ondergewaardeerde auto. In een goede kleur met 17 inch velgen blijft het een opvallende verschijning. Na ruim vier jaar buiten de onderhoudsbeurten geen technisch malheur gekend.
De basis van Kragujevac zijn de lage lonen in combinatie met een verdrag waardoor auto’s uit Servië onbelast de EU in konden. Volgens mij is het douaneregime tussen Servië en Groot-Brittanië niet heel verschillend, dus op dat punt zijn beide fabrieken gelijk, wat blijft is dat Kragujevac afhankelijk is van lage lonen om de overhead van het produceren in een land met gebrekkige infrastructuur en bestuur te rechtvaardigen. Dit in tegenstelling tot Ellesmere Port, wat hoge loonkosten heeft en nu dankzij de douaneoverhead opeens een stuk minder concurrerend is.
Ik zou zeggen dat Ellesmere Port daarom bovenaan zou moeten staan op de lijst van te sluiten fabrieken en dat het sluiten Kragujevac zinnig kan zijn op het moment dat er sprake is van overcapaciteit, hetwelk vanwege de lage verkopen vanwege corona natuurlijk het geval kan zijn.
Sowieso, zullen Italiaanse en ook Franse en Duitse fabrieken lastiger te sluiten zijn, omdat deze veel meer de aandacht hebben van politiek en vakbonden en op die manier beschermd worden.
Is het erg als Kragujevac sluit? Lijkt me geen drama, het kan alleen maar tot gevolg hebben dat produktie uit lagelonenlanden teruggehaald wordt.