Beroemde Fiat Trolleybus weer museumwaardig

Hij domineerde lange tijd het Italiaanse stadsbeeld, was traag maar oerdegelijk en schoon, de ‘Filobus’, oftewel de elektrische trolleybus. ‘Filo’ is Italiaans voor draad. Tot diep in de jaren ’80 van vorige eeuw reden zelfs nog oude exemplaren rond, waarvan de meeste inmiddels een stille dood zijn gestorven op een afgelegen grasveld of autokerkhof. Enkel moderne exemplaren rijden er nu nog rond. Gelukkig is men in Italië sinds dat het geval is, ook steeds meer bewust geraakt van dit belangrijke stukje cultureel erfgoed op het gebied van transport. Er vinden landelijk diverse restauraties plaats en een behoorlijk aantal krijgen bovendien een vaste plek in verschillende (transport)musea.

De Filobus was vooral in het naoorlogse Italië van de jaren ’50, naast de scooter en Fiat 500, een van de symbolen van nationale economische bloei en verving dikwijls zeer oude en minder praktische tramlijnen van voor de oorlogen. Steeds meer mensen moesten per bus naar een fabriek of kantoor en vooral in bergachtige gebieden was de zuinige elektrische trolley daar het ideale vervoersmiddel voor. Tal van samenstellers door heel het land bouwden deze stadsbussen, die qua onderdelen en naamgeving door bijvoorbeeld bekende merken als Fiat, Lancia en Alfa Romeo (zie gallery onder) werden aangeleverd. Carrosseriebouwers en technische realisators als Fiat Materfer, Stanga, Casaro, Marelli, Macchi, Ansaldo, Breda, Viberti, Aerfer etc. bloeiden dankzij de vraag naar dit type bus.

Onlangs werd bijvoorbeeld een Fiat 668 F TIBB Stanga uit 1950 in ere hersteld. Deze trolleybus deed dienst in de Filovia di Chieti (foto onder) en werd door het Museo Nazionale dei Trasporti te La Spezia na 25 jaar weer onder het stof vandaan gehaald (foto boven). De nummer 1 van in totaal zes bussen deed decennialang dienst tussen bestemmingen in de Abruzzese provinciestad en het treinstation (tussen Pescara en Rome) (foto bovenaan). De bus was jarenlang tal van scherpe bochten en hellingen tot wel 10% de baas. De maximum snelheid van de Fiat 668 kwam niet verder dan 47 km per uur. Pas in 1985 ging de Filobus met pensioen, waarmee het een van de langst dienende exemplaren was uit de jaren ’50. Deze bus is opgenomen in de collectie van het museum, waar nog twee andere exemplaren staan die ooit hun werk deden in de havenstad Genua.

Officine Meccanica Stanga uit Padova was zoals gezegd de bouwer van de Fiat 668. Dit type werd ook gebruikt door andere Italiaanse gemeenten, zoals Ancona, Bergamo, Como, Firenze, Padova en Venezia Mestre. Er bestond van de 668 ook nog een langere versie met dubbele achteras. Hoewel dit model en andere zoals de Alfa Romeo 140 AF, de Fiat 672F en Lancia Esatau Tubocar, al lang niet meer rondrijden, wordt de Filobus nog altijd veel gebruikt in het Italiaanse openbaar vervoer. Vanaf de jaren ’80 deden ander merken hun intrede, zoals de Inbus, Iveco en Menarini.

[nggallery id=998]