Lancia: Een reisverslag tussen verleden en toekomst

De Lancia Delta 1.9 16v TwinTurbo MultiJet met 190 pk geeft ons, na eveneens vele kilometers in het topmodel met benzinemotor gereden te hebben, eigenlijk een tikkie meer voldoening om twee redenen: Met de gerobotiseerde 1.8 DiTurboJet schoten we weliswaar een fractie sneller naar de 100, maar met de verder gelijkwaardige handgeschakelde diesel kun je sportiever rijden dankzij een berg koppel waarmee je zelfs de Mont Blanc en de Gotthard als een heuveltje kunt nemen, plus het feit dat je de pomphouder ondanks je rijgedrag niet langer bij naam kent. Dat laatste was met de vele acceleraties richting zuiden geen overbodige luxe. Op iets meer dan anderhalve tank reed de stijlvolle en stoere zilver-zwarte Platino op zaterdagavond Turijn binnen. De geboortegrond van het moderne welvarende Italië, waarvan Lancia slechts een van de vele vruchten is.

De prachtige Piemontese hoofdstad aan de rivier Po heeft de allure van een moderne Europese metropool. Bovendien nog goed geconserveerd ook, want vele industriële gebouwen uit een grijs verleden staan nog trots overeind, inclusief het erfgoed van Lancia. Als je Rome niet zou kennen, zou je zweren dat dit de hoofdstad van de republiek zou zijn… De vele festiviteiten rond 150 jaar Italiaanse eenheid versterken dat gevoel alleen maar nog meer; Het koninklijke paleis, de statige brede lanen met eindeloze zuilengalerijen van marmer, de ontelbare majestueuze pleinen en prachtige parken, Turijn heeft werkelijk alles… ook al bruist het niet echt. Deze industriestad moet ooit een van de meest dynamische van Europa zijn geweest als je afgaat op de vele musea, de universiteit en architectuur. Maar het van oorsprong zo adellijke Turijn is ook een stad van noeste arbeid en Piemontese bescheidenheid. Je kunt er s’avonds in alles stilte door het centrum wandelen en een excellent diner kost je niet veel geld. De Milanese bravoure en arrogantie is in Torino ver te zoeken. Daarom houden we van deze stad, want een prachtig maar nobel merk als Lancia, past precies in dat beeld. Een ondernemende sfeer hangt nog altijd als een oude vertrouwde deken over vele straten en fabrieken, tegen de de achtergrond van een prachtig besneeuwt bergmassief.

We kunnen ons daarom beter dan ooit voorstellen hoe het ooit geweest moet zijn, toen de ondernemende Vincenzo Lancia op een koude maar stralende ochtend tegen diezelfde achtergrond de poorten opende van zijn fabriekje aan de Via Ormea (foto hieronder), op de hoek waar de straat Via Donizetti kruist. Momenteel is er niets meer dat aan deze geboortegrond herinnert in deze wijk met de naam San Salvario. Het is maar een paar honderd meter van het oude automuseum van Turijn (officieel: ‘Museo dell’Automobile Carlo Biscaretti di Ruffia’). Het museum bestaat eigenlijk al jaren uit twee delen: Het grotere nationale museum ligt ongeveer een kilometer naar het zuiden en is momenteel in verbouwing. Op ongeveer dezelfde afstand de andere kant op, ligt centraal station Torino Porta Nuova. Zoals gezegd is er geen enkel teken dat op het begin van een legendarisch merk uit 1906 duidt. Niets heeft op deze plaats nog met auto’s te maken, behalve een lelijke occasion-dealer op een van de vier hoeken.

Voor de meer tastbare dingen moeten we naar de wijk Borgo San Paolo verder naar het westen van de stad, waar Lancia in de jaren ’20 echt groot werd (foto bovenaan) aan de Corso Peschiera. Volgens goede Italiaanse traditie staat daar bijna alles nog overeind. Ook het gigantische complex, dat zoon Gianni bouwde aan de Via Vincenzo Lancia, op een steenworp afstand van waar zijn vader de succesvolle statige Lambda bouwde. De wolkenkrabber op nummer 26 werd op het hoogtepunt gebouwd in 1955, vlak voordat ‘vreemde’ instellingen (uiteindelijk Fiat, 1969) het verlieslijdende Lancia over moesten nemen. In de tijd van Vittorio Jano’s Aurelia, exporteerde Lancia haar modellen voor het eerst naar de VS en kreeg Lancia ook steeds meer sportieve ambities. Het overwegend luxe merk van de Italiaanse bourgeoisie ging zich zelfs wagen aan de F1. Ondanks waarschuwingen van vader Vincenzo vlak voor zijn dood in 1937, bleek zoon Gianni een te hoogmoedige ondernemer. De grote maar weinig succesvolle Flaminia werd als laatste in deze wijk bedacht en gebouwd. Later werden in de ‘filiale’ fabriek naast het hoofdkantoor alleen nog kleinere series gebouwd tot en met de Thema 8.32. Saignant detail: de wolkenkrabber staat vandaag de dag te koop. Wat deze feiten betreft, hopen we dat we in Genève een nieuw soort Lancia hebben gezien met meer en betere kansen.

[nggallery id=573]

We rijden de stad uit richting het noorden. Einddoel; Het voorstadje Chivasso. Lancia’s tweede poging om te groeien krijgt vooral in Chivasso vorm onder leiding van investeerder Carlo Pesenti. Tot de overname door Fiat bouwde Lancia hier aan een nieuwe toekomst. Vooral de Fulvia en de Flavia rolden hier van de band. Gezien de omvang van deze fabriek zou je zeggen dat dit plan alleen maar kon slagen, maar niets was minder waar; Fiat nam de fabriek over. Lancia was niet langer zelfstandig omdat het te lang investeerde in de autosport. Lancia verslapte vooral op het terrein van grotere auto’s, waar het ooit juist zo goed in was. Fiat gebruikt dit complex in een poging van Lancia alsnog een succesvol luxe merk te maken. De Beta uit Chivasso schopte het zelfs weer tot ver over de landsgrenzen net als de Aurelia van weleer. De legendarische Delta volgde nadat het verhuisde uit Lingotto. Uiteindelijk was de Lancia Kappa coupé onder leiding van Carrozzeria Maggiora de laatste die uit deze grote fabriek rolde midden jaren ’90. De vriendelijke beambte die op de zonnige zondagmiddag de poort bewaakt, rommelt wat in een oude kast en geeft ons een laatste relikwie in de vorm van een klein speltje dat uit die tijd stamt. In wat men de laatste Lancia-fabriek noemt, worden momenteel onderdelen voor de autoindustrie geproduceerd (SIGIT). Qua auto’s worden alleen nog Fiat’s omgebouwd voor diverse overheidsinstanties. De Delta die wij reden wordt in het zuidelijke Cassino gebouwd en inmiddels bouwt Lancia de nieuwe Ypsilon ver over de grens in Polen.

[nggallery id=574]

Er is al met al gelukkig weinig nodig om de oorsprong van Lancia te zien en te proeven en dan hebben we nog niet eens alles bekeken. De sfeer wordt overigens ook versterkt doordat de stad nog altijd een paradijs voor Lancisten en Italiaanse autopuristen is. Auto’s uit Wolfsburg heb je hier nauwelijks en we stonden dan ook dikwijls voor een stoplicht met een aantal andere Delta’s. Maar ook de Giulietta heeft duidelijk binnen een paar maanden hier de straten veroverd, evenals de MiTo. Wat dat betreft is Alfa Romeo ook echt een merk uit Turijn geworden en is Milaan vooral een weeklagende stad vol met Duitse SUV’s. Turijn vormde ook een immens contrast op de Duitse en Zwitserse (en Franse) wegen die we bereden hadden. Onze Delta leek aan de andere zijde van de Monte Bianco een exoot, maar hier speelde het overduidelijk een thuiswedstrijd. Een erg prettige ervaring voor jullie redacteuren. De Punto is -evenals in de rest van Italië- heel duidelijk de nummer één, gevolgd door de Ypsilon die je om de 50 meter tegenkomt. De 500 is uiteraard ook erg aanwezig in Turijn.

Lancia lijkt een kat met 9 levens. Misschien wel juist vanwege die diepgewortelde Torinese traditie om nooit echt op te geven. De geest van Vincenzo Lancia leeft dus nog voort in het merk. Vandaag de dag wachten we nog altijd op een definitief keerpunt voor Lancia en heeft moeder Fiat gekozen voor de totale versmelting met Chrysler. De naam en de insteek lijken nog altijd dezelfde, maar de overgangsfase heeft wel erg veel weg van een iets te letterlijke samenvoeging van twee totaal verschillende culturen. We hopen na onze bedevaart in en rond Turijn, dat wat we in Genève zagen vooral een ideale maatregel zal blijken. Een noodzakelijk kwaad om het succes uit lang vervlogen tijden, -binnen de huidige marktcondities- in de toekomst opnieuw te kunnen waarborgen. Het merk verdient het, dat is een ding wat zeker is.

Onze Delta 1.9 TwinTurbo MultiJet is een degelijke en uitermate stijlvolle, rijk uitgeruste, comfortabele auto. Onderweg naar huis hadden we dan ook eens te meer het gevoel, dat we een stuk van deze rijke autogeschiedenis mee de grens over namen. Lancia leeft dus voort…